Jubileuszowa - 70 - Olimpiada Fizyczna, jak wszystkie inne aktywności edukacyjne, przebiega w czasach pandemii COVID-19 wyjątkowo. W niedzielę 14 lutego, niewątpliwie zakochani w fizyce, mierzyli się z zadaniem doświadczalnym. Wyjątkowość tych zawodów skłania mnie do wniosku, że mimo reżimu sanitarnego przedsięwzięcie nie utraciło swojego szczególnego charakteru, a nawet zyskało na atrakcyjności. Mogliśmy się spotkać i wspólnie popracować. Organizatorzy Olimpiady dokładają starań, by godnie realizować podstawowy jej cel - propagować wiedzę fizyczną, rozbudzać zamiłowania do fizyki wśród młodzieży, kształtować umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy oraz stymulować aktywności poznawcze uzdolnionej młodzieży [1].
Niestety, nad czym ubolewam, w świadomości większości uczniów szkół ponadpodstawowych kończących się egzaminem maturalnym, a także wśród ich nauczycieli fizyki, Olimpiada Fizyczna postrzegana jest jako aktywność skierowana wyłącznie do szczególnie uzdolnionych. Zachęcam do samodzielnego zweryfikowania tego poglądu spoglądając chociażby na tegoroczne etapy Olimpiady. Polecam, by zrobić to zarówno z perspektywy sposobu organizacji zawodów, jak i przez pryzmat zadań teoretycznych oraz doświadczalnych, z którymi mierzyli się uczestnicy. Pamiętajmy, że wszyscy nasi uczniowie są wyjątkowi i warto namawiać ich do mierzenia się z wyzwaniami.
Rozpocznę od lojalnego ostrzeżenia, że jestem zadeklarowanym fanem Olimpiady, choć jako uczeń wziąłem w niej udział chyba tylko raz i bez żadnych osiągnięć (teraz świetnie wiem dlaczego). Z tym większym podziwem spoglądam na jej uczestników oraz nauczycieli, którzy ich wspierają. Biorę także udział w pracach Komitetu Okręgowego we Wrocławiu oraz staram się popularyzować to przedsięwzięcie.
Olimpiada ma charakter indywidulany i składa się z trzech etapów, które tworzą części zawierające różne typy zadań. Od ubiegłego roku zmagania olimpijskie - Etap I - rozpoczynają się od zadań na platformie internetowej, do rozwiązania których uczeń może podchodzić wielokrotnie. Tu podkreślić należy pierwszą ważną charakterystykę olimpiady - nastawienie na samokształcenie i doskonalenie uczestników. Na tym etapie zachęcamy do studiowania problemów i zdobywania umiejętności niezbędnych do wykonania zadań testu o charakterze numerycznym (wymagają podania liczbowej wartości odpowiedzi) oraz pytań wyboru.
W drugiej części pierwszego etapu zmierzyć trzeba się z zadaniami teoretycznymi i doświadczalnymi. Uczestnicy zobowiązani są przesłać do Komitetów Okręgowych pisemne rozwiązania maksymalnie 3 spośród 4 zadań teoretycznych i maksymalnie 2 spośród 3 zadań doświadczalnych. Tu warto zwrócić uwagę na kolejną cechę pozytywnie wyróżniającą Olimpiadę - sposobność decydowania o tematyce problemu, którego rozwiązania podejmuje się uczeń i, co szczególnie interesujące z mojego punktu widzenia, kluczową rolę zadań doświadczalnych.
Etap II przebiega pod szczególnym nadzorem Komitetów Okręgowych, a zakwalifikowani na podstawie wyników z etapu I uczniowie - w części pierwszej - zmagają się z zadaniami teoretycznymi (teraz już pod czujnym okiem komisji), ale nadal mogą korzystać z własnego kalkulatora elektronicznego, własnych podręczników szkolnych (z listy podręczników szkolnych MEN) oraz jednego typowego (maks. 100 kartek A4) zeszytu z odręcznymi, własnoręcznie sporządzonymi notatkami (przygotowując te notatki uczeń może korzystać ze wszystkich materiałów, które uzna za stosowne). W części drugiej tego etapu zawodów uczestnicy mają do wykonania zadanie doświadczalne.
W tym roku polegało ono na pomiarze i wyznaczeniu masy oraz wysokość metacentrycznej skonstruowanego przez uczestników, z materiałów dostarczonych przez organizatorów, modelu statku. Tym razem uwagę przykuwa niezwykle interesujący temat doświadczenia i jego związek z innymi gałęziami nauki oraz techniki. W prawdzie stanowisko pomiarowe wyglądało niemal monumentalnie (za sprawą tekturowego parawanu), ale uczestnicy mogli wykazać się znajomością procedur pomiarowych charakterystycznych dla fizyki, a wymagających wykorzystania: plastikowego naczynia; szerokiego, niskiego naczynia, wypełnionego wodą do wysokości kilku centymetrów; dziesięciu patyczków do szaszłyków; dziesięciu ciężarków o masie równej (5,0 ± 0,1) g każdy; dwóch linijek z podziałką milimetrową; plasteliny; nitki; taśmy klejącej oraz nożyczek. Gorąco zachęcam do lektury tego zadania, bo jest ono niezwykle wartościowe z dydaktycznego punktu widzenia i możliwe do przeprowadzania na lekcjach (również zdalnych) bądź w formie zadania dodatkowego.
Uczestnikom niedzielnych zawodów pozostaje jedynie czekać na listę osób zakwalifikowanych do ostatniego etapu Olimpiady Fizycznej. Oby znaleźli tam swoje nazwiska. W etapie III przed nimi także zadanie teoretyczne i doświadczalne.
Gorąco zachęcam do śledzenia strony zawodów, na której znaleźć można wszystkie niezbędne informacje i do polecenia jej uczniom. Szczególnie w kolejnym roku szkolnym. Więcej historycznych zadań, niewątpliwie umożliwiających lepsze przygotowanie się do zawodów, znaleźć można także na stronie prowadzonej przez Oddział Szczeciński Olimpiady Fizycznej.
Jubileusz 70. edycji olimpiady to niewątpliwie sposobność do świętowania i upamiętnienia tych wszystkich, którzy na przestrzeni lat stawiali przed rzeszą młodych ludzi ciekawe problemy. To dzięki ich zapałowi wielu nowych adeptów fizyki mierzyło się z wyzwaniami i przekonało, że wysiłek się opłaca. Dołóżmy wspólnie starań, by nie brakowało tych, którzy nie boją się fizycznych wyzwań.
[1] Regulamin Olimpiady Fizycznej za https://www.kgof.edu.pl/?p=regulamin (dostęp 16.02.2021)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz