Wszyscy jesteśmy nauczycielami języka ojczystego. To kluczowy element warsztatu pracy każdego nauczyciela. Posługujemy się nim, by sprawnie realizować cele zajęć, zarówno te świadomie założone, jak i te nieformalne.
Specyficzny język przedmiotów szkolnych jest faktem. W porównaniu z językiem wszystkich innych przedmiotów nauczanych w języku ojczystym, język fizyki odbiega najbardziej od potocznego języka mówionego, tak pod względem semantycznym, jak i syntaktycznym [i]. Swoistość swą zawdzięcza m. in. takim cechom:
- ścisłość (twardość),
- zmienność,
- symboliczność (kodowanie),
- metaforyczność,
- ezoteryczność.
Bogactwo to, z jednej strony, czyni nauczanie fizyki pasjonującym wyzwaniem, z drugiej jednak, stwarza dodatkowe trudności. Głównym źródłem wiedzy i inspiracji dla każdego ucznia są nadal teksty pisane przez innych autorów (coraz częściej znajdowane np. w portalach społecznościowych) stąd bardzo ważna jest umiejętność tzw. czytania ze zrozumieniem. Ściślej czytania krytycznego. Nauczanie, zwłaszcza fizyki, bazująca na idei komplementarności i wymaga wieloaspektowego podejścia do problemów. Ważne jest uznanie, że skonstruowany model (obraz) opisywanego procesu jest jego odzwierciedleniem - to założenie, nie zmienia się wraz z rozwojem świata dookoła nas. Zmienia się jednak język, dominującą rolę zaczyna odgrywać obraz. Zmienność języka jest wynikiem nie tylko rozwoju teorii i koncepcji naukowych, ale przede wszystkim ewaluacją języka otoczenia. Obejmuje ona przede wszystkim:
- zmienność znaczeniową i składniową języka,
- zmienność w terminologii naukowej (m. in. treść, kontekst).
Należy więc liczyć się ze zmiennością sposobu opisu świata, który podczas zajęć chcemy przybliżyć uczniom. Tym bardziej, gdy poruszane problemy są złożone. Poznawanie zagadnień fizyki to także poznawanie języka fizyki, ale poznawanie, które powinno zachodzić symultanicznie. Być zaspokajaniem określonej potrzeby intelektualnej ucznia, by uczeń odczuwał, jak dalece ten język pomaga mu w poznawaniu świata. By dojrzał jego piękno objawiające się nie w warstwie powierzchownej, ale w drugiej, głębszej warstwie - znaczeniowej.
Choćby dlatego czytanie tekstów, w tym tekstów popularnonaukowych, powinno stanowić jedną z głównych aktywności procesu nauczania-uczenia się. To niewątpliwie aktywność, która jest podstawą kształcenia umiejętności przekrojowych [ii].
[i] I. Stępniowski, Zagadnienia języka w początkowym nauczaniu fizyki, IKN, Warszawa
[ii] S. Jakubowicz, S. Plebański, K. Rybicka, B. Udzik, Czytaj i myśl, WP ZNP, Kielce
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz