Egzamin z fizyki po szkole podstawowej

Zgodnie z założeniami reformy, od roku 2022, uczniowie klas ósmych szkoły podstawowej będą w kwietniu przystępować do obowiązkowego egzaminu z jednego przedmiotu do wyboru spośród przedmiotów: biologia, chemia, fizyka, geografia lub historia [i]. 

Uważam, że jest to wyjątkowa szansa na odmienienie postrzegania fizyki jako przedmiotu trudnego i, jak wielu wróży, ostatniego na liście wybieranych. Bardzo wiele zależy od zasadniczo dwóch czynniki:

• sposobu prowadzenia zajęć fizyki i oceniania postępów uczniów w "nowej" szkole podstawowej - tu ogromna rola nauczycieli szkół podstawowych i tych instytucji, które ich wspierają,
• formuły egzaminu i zadań, które się w nim znajdą - w tym przypadku wszystko w rękach twórców koncepcji tego nowego egzaminu.

Oczywistym jest, że oba te czynniki silnie na siebie wpływają. Formuła egzaminu jest czytelnym sygnałem dla nauczycieli na temat sposobu pracy z uczniami. I nie chodzi mi o tzw. uczenie pod egzamin, ile bardziej o sterowanie zmianami szkoły za sprawą egzaminu.

Przed twórcami koncepcji egzaminu stoi trudne zadanie stworzenia arkusza, który będzie wyzwaniem dla uczniów, wyzwaniem w jak najlepszym tego słowa znaczeniu. Wyzwaniem, które za sprawą nauczyciela, z którym uczeń spotykał się dwa razy w tygodniu przez ostatnie dwa lata szkoły podstawowej, z chęcią podejmie. Podejmie, bo jest przekonany, że fizyka to nauka przyrodnicza o ogromnym potencjale. Podejmie, bo już wie, że uczenie się jej nie należy do zadań łatwych, ale daje ogromną satysfakcję i pozwala kształtować kluczowe kompetencje. I właśnie dlatego egzamin ten powinien zawierać obok zadań zamkniętych także zadania otwarte. By wszystkie te zadania miały kontekst rzeczywisty, wiązały się z analizą materiałów źródłowych, miały charakter zadań problemowych, wymagały szacowanie i dotyczyły doświadczeń, które uczniowie przeprowadzają. Co ważne, wszystkie te wskazówki są w nowej podstawie programowej fizyki dla szkoły podstawowej. Oby były wykorzystane, bo bez tych elementów nie ma szans na zmianę "obecnego stanu rzeczy".

  

I jeszcze jedno. Życzyłbym sobie byśmy doczekali czasów, w których nauczycieli fizyki postrzegać się (lub jak to woli ocenia, czy klasyfikuje) nie przez pryzmat średniego wyniku ich uczniów, ale z uwzględnieniem wskaźnika pokazującego, ilu spośród ich uczniów przystąpiło do egzaminu.

---

[i] Informator o egzaminie ósmoklasisty od roku szkolnego 2018/2019. Zasady przeprowadzania i przystępowania do egzaminu, Centralna Komisja Egzaminacyjna, Warszawa 2017

Wróciłem do nałogu

W tym roku wyjątkowo 3 września zabrzmiały w szkołach pierwsze dzwonki. Po dłuższej przerwie zabrzmiały także dla mnie, bo jak zapowiedziałem w tytule znów pracuję w szkole. Fizyka wróciła do szkoły podstawowej a ponieważ przyłożyłem rękę i głowę do tego powrotu poczułem się zobligowany do dołączenia do grona tzw. czynnych nauczycieli fizyki.

Uczę w dwóch klasach 7 i z zapałem realizuję to, o czym dotychczas tylko pisałem. Mam nadzieję, że po trudnych dniach września - stąd kolejna dziura czasowa wśród wpisów - powrócę do regularnego dzielenia się przykładami praktyki nauczycielskiej.

Na początek moja propozycja kontraktu między uczniami a nauczycielem. Jest krótko i na temat.

1. Podczas lekcji fizyki:

• szanujemy się wzajemnie,
• pracujemy wspólnie nad zagadnieniami związanymi z otaczającym nas światem,
• dbamy o bezpieczeństwo swoje i innych,
• zadajemy pytania i słuchamy odpowiedzi,
• notujemy w zeszycie rzeczy, które uważamy za ważne,
• sprzątamy po sobie,
• pamiętamy, że nasze zachowanie świadczy o nas.

2. Lekcje fizyki trwają tylko 45 minut, dlatego szkoda tracić czas na:

• przeszkadzanie innym,
• robienie rzeczy niezwiązanych z biegiem lekcji,
• wykorzystywanie urządzeń i materiałów niezgodnie z ich przeznaczeniem.

3. Pracując na lekcji fizyki pamiętamy, że:

• ważne wskazówki organizacyjne znajdziemy w Statucie Szkoły, Przedmiotowym Systemie Oceniania i Regulaminie Pracowni Fizycznej,
• jesteśmy autorami naszych sukcesów i porażek,
• bez dodatkowej pracy w domu z naszych wysiłków niewiele zostanie,
• problemy są po to, by stawiać im czoła.