Czytaj i myśl - zderzenia literatury z fizyką

Tytuł posta jest tytułem książki autorstwa Stanisława Jakubowicza, Stanisława Plebańskiego, Kornelii Rybickiej oraz Beaty Udzik wydanej przez Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP w Kielcach w roku 2007, bo to właśnie o niej chciałbym dziś napisać.

W moich zbiorach wydawnictwo to należy do najbardziej zniszczonych - ma pogniecioną i naderwaną okładkę, przybrudzone strony i niejedna kartka z niego wypada. I nie jest to kwestia braku szacunku dla książki, ale zwyczajna konsekwencja częstego z niej korzystania, pożyczania niejednemu studentowi i nauczycielowi, intensywnemu eksploatowaniu na zajęciach na uczelni i w szkole. Uważam, że jest to książka, która powinna być lekturą obowiązkową nauczyciela fizyki oraz języka polskiego i lekturą uzupełniającą pozostałych pedagogów. Lekturą obowiązkową przynajmniej z kilku powodów:

• podkreśla konstruktywistyczny charakter procesu kształcenia,
• uwypukla konieczność kształcenia holistycznego i międzyprzedmiotowego,
• prezentuje metody stymulujące aktywność uczniów (m.in. metodę projektów, debatę, mapy myśli),
• prezentuje podstawy metody pracy z tekstem bazujące na zaproponowanej przez autorów ramie tekstowej oraz piramidzie faktów,
• zawiera fragmenty tekstów literackich, w których pojawiają się terminy, pojęcia i zjawiska fizyczne,
• przyjemnie się czyta.

Mimo, że od wydania tej pozycji minęło ponad 10 lat odnoszę wrażenie, że zainicjowane przez autorów zderzenie literatury z fizyka nie zostało zauważone. Nie dostrzegli go zwłaszcza fizycy, a przynajmniej nie widać tego dostatecznie wyraźnie w dokumentach regulujących pracę szkoły, arkuszach egzaminów zewnętrznych i większości podręczników do fizyki.

A szkoda, bo praca z tekstem pozwala przekraczać utrwalone ramy przedmiotów nauczania i kształtować kluczowe kompetencje. Praca z tekstem uświadamia potrzebę korelacji treści międzyprzedmiotowych i pokazuje różnorodność obszarów wiedzy szkolnej. Praca z tekstem stwarza okazję do współpracy, szukania związków przyczynowo-skutkowych, dostrzegania problemu oraz poszukiwania jego rozwiązania, określania celu działania i oceniania jego wyników, do interpretowania, definiowania, klasyfikowania i opisywania.

I o tym wszystkim jest w tej książce. W moim egzemplarzu brakuje tylko autografów autorów, o które z pewnością poproszę przy najbliższej okazji.